Markaziy Osiyoda media va kommunikatsiyalar xalqaro ilmiy jurnali

2025: Принято к публикации
Maqolalar

JURNALISTIK SURISHTIRUV O‘TKAZISHDA JURNALIST VA AXBOROT MANBASI XAVFSIZLIGINI TA’MINLASH MUAMMOLARI

  • Hamida MIRSULTONOVA ,
  • Malika JAHONOVA
Hamida MIRSULTONOVA
O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti
Malika JAHONOVA
Oʻzbekiston Jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti
DOI: https://doi.org/10.62499/ijmcc.vi.204

Nashr qilingan 2025-07-28

Kalit so‘zlar

  • axborot manbasi,
  • jurnalist xavfsizligi,
  • xalqaro indekslar,
  • bloger,
  • tahdid

Iqtibos keltirish uchun

MIRSULTONOVA , H., & JAHONOVA , M. (2025). JURNALISTIK SURISHTIRUV O‘TKAZISHDA JURNALIST VA AXBOROT MANBASI XAVFSIZLIGINI TA’MINLASH MUAMMOLARI. Markaziy Osiyoda Media Va Kommunikatsiyalar Xalqaro Ilmiy Jurnali. https://doi.org/10.62499/ijmcc.vi.204

Izoh

Mazkur maqolada jurnalistik surishtiruv o‘tkazishning o‘ziga xosligi, axborot to‘plash jarayonida jurnalist va axborot manbasi xavfsizligini ta’minlash muammolari tizimli tahlil qilindi. Jurnalist va manba bilan yuzaga keluvchi asosiy xavf turlari: jismoniy, huquqiy, psixologik va raqamli xavfsizlik masalalari amaliyot bilan bog‘liq tarzda o‘rganilib, mavjud global tahdidlar tasniflanadi. UNESCO, “Jurnalistlarni himoya qilish qo‘mitasi” (Committee to Protect Journalists, CPJ), “Chegara bilmas muxbirlar” (Reporters Without Borders, RSF) va ARTICLE 19 (19-modda tashkiloti) kabi xalqaro tashkilotlarning amaliy tavsiyalari hamda xalqaro standartlarga asoslangan himoya mexanizmlari o‘rganildi. Shu bilan birga, O‘zbekiston milliy qonunchiligida jurnalist va axborot manbasi xavfsizligini ta’minlashga oid mavjud huquqiy asoslar va ularning xalqaro standartlarga mosligi amaliy misollar yordamida tahlil qilindi. Xulosa qismida jurnalist va axborot manbalarining kompleks himoyasini kuchaytirish bo‘yicha xalqaro va milliy tajribalar uyg‘unlashtirilgan yechimlar taklif etiladi.

 

 

 

Bibliografik manbalar

  1. Adabiy va badiiy asarlar to‘g‘risidagi Bern konvensiyasi (1886). Olingan 28 iyul, 2025 dan https://lex.uz/docs/1310607. (Murojat sanasi: 07.09.2022 y)
  2. Anastasiia Grynko (2012). Media transparency through journalists` interpretations: research in Ukraine. Doctoral thesis Barcelona - P.62.
  3. Do‘stmuhammad, X. va boshq.(2019) Jurnalistika huquqi va etikasi. J.2: OAV
  4. qonunchiligi, qonunlarga sharhlar, kasb etikasi. Toshkent: “O‘zbekiston” NMIU – B. 17.
  5. Фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисида. Xalqaro Pakt (1966). Olingan 28 iyul, 2025 dan https://lex.uz/docs/2640479 (Murojaat sanasi: 07.09.2022 y.)
  6. Inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi (1948) Olingan 28 iyul, 2025 dan https://constitution.uz/uz/pages/humanrights (Murojaat sanasi: 07.09.2022 y.)
  7. Kusherbaev, R. (2017). “Jurnalistik tekshiruv” mohiyati va mas’uliyati. Uzhurriyat.uz. Olingan 28 iyul, 2025 dan https://uzhurriyat.uz/2017/04/25/jurnalistik-tekshiruv-mohiyati-va-mas-uliyati/
  8. Mamatova, Y., Sulaymonova, S. (2015). Haqiqat izlab: O‘zbekistonda junalist surishtiruvining samaradorligi omillari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent: Extremum-Press. B. 37.
  9. Mirsultanova, H. (2023). O‘zbekiston OAVda axborot manbalari bilan ishlashning huquqiy mexanizmlari. Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) darajasini olish uchun diss. Toshkent. B. 79.
  10. Najmiddinov, M. (2023). “Tergov siri”. Jurnalistlar tergov ma’lumotlarini kimdan va qanday olishi mumkin? Daryo.uz. Olingan 28 iyul, 2025 dan https://daryo.uz/2023/06/06/tergov-siri-jurnalistlar-tergov-malumotlarini-kimdan-va-qanday-olishi-mumkin
  11. Toshpo‘latova, N. (2018). Jurnalist surishtiruvining shakllanishi va zamonaviy tendensiyalari. M.Obidov. Jurnalist surishtiruvi: tajriba va tahlil. Amaliy qo‘llanma. Farg‘ona. Farg‘ona nashriyoti. B. 93.
  12. Tovoqsoy qamoqxonasida mahkum devor bosib qolishi oqibatida vafot etdi (2025). Gazeta.uz. Retrieved July 28, 2025 from https://www.gazeta.uz/oz/2025/02/18/tovoqsoy/
  13. Ushlang, prokuraturaga bervoramiz: Zo‘ravon «zamhokim»lar poytaxtda ham bor. Olmazor tumanida Kun.uz xodimlari tajovuzga uchradi (2019). Kun.uz. Retrieved July 28, 2025 from https://kun.uz/news/2019/08/15/ushlang-prokuraturaga-bervoramiz-zoravon-zamhokimlar-poytaxtda-ham-bor-olmazor-tumanida-kunuz-xodimlari-tajovuzga-uchradi
  14. Posetti, J. (2017). Protecting Journalism Sources in the Digital Age. UNESCO Publishing. P. 35. Retrieved July 28, 2025 from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000248054
  15. Safety of journalists. (2025). Wikipedia. Retrieved July 28, 2025 from https://en.m.wikipedia.org/wiki/Safety_of_journalists?utm_
  16. The Chilling: A Global Study On Online Violence Against Women Journalists. (2025). ICFJ. Retrieved July 28, 2025 from https://www.icfj.org/our-work/chilling-global-study-online-violence-against-women-journalists?utm_
  17. Violent attacks against environmental journalists on the rise, report finds (2024). Theguardian.com. Retrieved July 28, 2025 from https://www.theguardian.com/environment/article/2024/may/02/violent-attacks-against-environmental-journalists-on-the-rise-report-finds?utm_source
  18. World: abuses in real time. (2025). Rsf.org. Barometer. Retrieved July 28, 2025 from https://rsf.org/en/barometer?annee_start=2020&annee_end=2025&type%5Btue%5D=tue#exaction-victimes
  19. Лозовский, Б. Н. (2007). Журналистика : профессиональные стандарты. (2017). Екатеринбург. С. 45-58.
  20. Нукус-Online N1. (2025). Youtube.com. Retrieved July 28, 2025 from https://www.youtube.com/@ONLINE-us4fg/featured