Nashr qilingan 2025-03-03
Kalit so‘zlar
- sun’iy intellekt,
- jurnalistika,
- kontent,
- axloqiy me’yor,
- matn tahriri va tahlili
- ishonchlilik,
- vizualizatsiya ...Ko'proq
Iqtibos keltirish uchun
Izoh
Mazkur ilmiy maqolada sun’iy intellektning jurnalistikaga integratsiyalashuvi tadqiq qilinib, u orqali yangiliklarni ishlab chiqish, tarqatish va iste’mol qilish tahlil qilinadi. Sohada yuzaga kelayotgan muammo va kamchiliklar o‘rganiladi hamda ularga ilmiy xulosalar asosida taklif va tavsiyalarni taqdim qilinadi. Maqolada sun’iy intellektning jurnalistikaga ta’siri, xususan, ish jarayonlarini soddalashtirish, ma’lumotlarni tahlil qilish va vizualizatsiya qilish, yangiliklarni shaxsiylashtirish, faktlarni tekshirish va tasdiqlash, tilni tarjima qilish va kontentni moderatsiya qilish masalalari ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, jurnalistikada sun’iy intellektning qo‘llanilishi bilan bog‘liq axloqiy masalalarni, jumladan, xatoliklar, adolat, oshkoralik va ishonchning yo‘qolishi bilan bog‘liq masalalar ham tahlil qilinadi.
Bibliografik manbalar
- Abdusattarov, F. (2024). Dunyoni o‘zgartirayotgan sun’iy intellekt: O‘zbekistonning rejalari qanday? URL: https://kun.uz/news/2024/08/22/dunyoni-ozgartirayotgan-suniy-intellekt-ozbekistonning-rejalari-qanday
- Behbudiy, M. (2022). Jadidlar. Mahmudxo‘ja Behbudiy. Toshkent: Yoshlar nashriyot uyi.
- Vazirlar mahkamasining 112-son qarori. (1997). “Jahon adabiyoti” jurnalini tashkil etish to‘g‘isida. Toshkent. Retrieved from URL: https://lex.uz/ru/docs/-1190519
- Jurnalistikaa sun’iy intellektni joriy etish to‘g‘risida onlayn-maruza. (2019). URL: https://uzjoku.uz/uz/news/jurnalistikada-suniy-intellektni-joriy-etish-togrisida-onlayn-maruza
- Mullayeva, S. (2022). Inha universiteti talabasi yangi dastur yaratdi. URL: https://yuz.uz/uz/news/inha-universiteti-talabasi-yangi-dastur-yaratdi
- Po‘latova, G.A. (2021). Sun’iy intellekt va uning inson faoliyatida tutgan o‘rni. Scientific Progress, 2(8), pp. 929-935. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/sun-iy-intellekt-va-uning-insoniyat-faoliyatida-tutgan-o-rni
- Qudratxo‘ja, Sh. T. (2024). Sun’iy intellekt jurnalistikada insonning o‘rnini bosa olmaydi. URL: https://uza.uz/oz/posts/suniy-intellekt-jurnalistikada-insonning-ornini-bosa-olmaydi_628115
- Sharq yulduzi – adabiy-badiiy, ilmiy, ijtimoiy-siyosiy jurnal. (2023). URL: https://sharqyulduzi.uz/biz-haqimizda/
- Bardoel, J., Deuze, M., (2001). Network Journalism: Converging Competences of Media Professionals and Professionalism. Australian Journalism Review 23 (2), pp.91-103. URL: https://www.researchgate.net/publication/267969191_Network_Journalism_Converging_competences_of_old_and_new_media_professionals
- Brill Publisher. (2016). The Journal of World Literature. Retrieved 02 14, 2025, from URL: https://brill.com/view/journals/jwl/jwl-overview.xml#showmorecontent
- Calvo Rubio, L. M. & Ufarte Ruiz, M.ª J. (2021). Artificial intelligence and journalism: Systematic review of scientific production in Web of Science and Scopus. Communication & Society, 34(2), pp. 159-176. Doi: https://doi.org/10.15581/003.34.2.159-176
- Chan-Olmsted S.M. (2019). A review of artificial intelligence adoptions in the media industry. International Journal on Media Management, (3-4)(21), 193–215. Doi: https://doi.org/ 10.1080/14241277.2019.1695619
- Diakopoulos, N. (2019). Automating the news: How algorithms are rewriting the media. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Edwards, C., & Spence, P. R. (2016). Initial interaction expectations with robots: Testing the human-to-human interaction script. Communication Studies, 67(2), pp. 227-238. Doi: https://doi.org/10.1080/10510974.2015.1121899
- Färber & et.al. (2020). A Multidimensional Dataset Based on Crowdsourcing for Analyzing and Detecting News Bias. CIKM ’20: Proceedings of the 29th ACM International Conference on Information & Knowledge Management, pp. 3007 – 3014. doi:https://doi.org/10.1145/3340531.3412876
- Gebru, T., Morgenstern, J., Vecchiolla, C., Vaughan, J., Shelly, H., & Crawford, M. (2020). On the dangers of stochastic parrots: Can language models be too big? Proceedings of the Conference on Fairness, Accountability, and Transparency, 38-49. Doi: https://doi.org/10.1145/3442188.344592
- Hessman, T. (2017). AI, automation, & being human. New Equipment Digest, 82(10), P. 39. URL: https://www.newequipment.com/industry-trends/article/22059532/on-ai-automation-and-being-human
- Jones, R. (2020). The Future of Journalism. Oxford University Press. URL: https://www.cardiff.ac.uk/__data/assets/pdf_file/0004/1700383/FoJ_2019_Book_of_Abstracts.pdf
- Latar, N. (2015). The Robot Journalist in the Age of Social Physics: The End of Human Journalism? The Economics of Information, Communication, and Entertainment, 65-80. doi:https://doi.org/10.1007/978-3-319-09009-2_6
- Linden, C. (2017). Decades of automation in the newsroom: Why are there still so many jobs in journalism? Digital Journalism, 2(5), pp. 123–140. doi:https://doi.org/10.1080/21670811. 2016.1160791
- Sajid, Ali & et al. (2023). Explainable Artificial Intelligence (XAI): What we know and what is left to attain Trustworthy Artificial Intelligence. Information Fusion, 99(101805). doi:https://doi.org/10.1016/j.inffus.2023.101805
- Noain-Sánchez, A. (2022). Addressing the Impact of Artificial Intelligence on Journalism: the perception of experts, journalists and academics. Communication & Society, 35(3), 105-121. https://doi.org/10.15581/003.35.3.105-121
- Sundar, S. (2020). Rise of machine agency: A framework for studying the psychology of Human – AI Interaction (HAII). Journal of Computer-Mediated Communication, 1(25), 74–88. doi:https://doi.org/10.1093/jcmc/zmz026
- Umarkulov, A. (2024, Avgust 20). ChatGPT yordamida yozilgan kitobdagi maslahat tufayli bir oila qoʻziqorindan zaharlandi. Toshkent. Retrieved from https://yuz.uz/news/chatgpt-tomonidan-yozilgan-kitobdagi-maslahat-tufayli-bir-oila-qoziqorinlardan-zaharlandi
- Ventura, M., Romero, J., López, I., & Tufano, M. (2017). Data storytelling: Combining storytelling and data visualization. Journal of Information Technology & Case Studies, 8(2), 18-29.
- Vieira, L.N. (2020) Machine Translation in the News: A Framing Analysis of the Written Press. Translation Spaces 9(1): 98–122. doi: https://doi.org/10.1075/ts.00023.nun Vazirlar mahkamasining 112-son qarori. (1997). “Jahon adabiyoti” jurnalini tashkil etish to‘g‘isida. Toshkent. Retrieved from URL: https://lex.uz/ru/docs/-1190519
- Zamith, R., & Westlund, O. (2022). Digital Journalism and Epistemologies of News Production. Oxford Research Encyclopedia of Communication. Doi: https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228613.013.84
- Гулямов, С.С., Шермухамедов, А.Т., Мухитдинова, М.Х. (2022). Развитие искусственного интеллекта в Узбекистане. Nazariy va amaliy tadqiqotlar xalqaro jurnali, 2(5), С. 7-17. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/razvitie-iskusstvennogo-intellekta-v-uzbekistane
- Мухаммедова Л. и др. (2024). Журналистика и искусственный интеллект: возможности и вызовы. Ceteris Paribus(4). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zhurnalistika-i-iskusstvennyy-intellekt-vozmozhnosti-i-vyzovy
- Суходолов А.П. и др. (2019). Журналистика с искусственным интеллектом. Вопросы теории и практики журналистики(4). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zhurnalistika-s-iskusstvennym-intellektom